Het fijne van volkskunst is dat het wordt gemaakt zonder de beperkende vooronderstellingen over eigentijds kunst. Het is eigenlijk jammer dat mijn jaren aan de kunstacademie er toe hebben geleid dat mijn werk niet meer die echte naïviteit bezit die ik zou wensen. Wel maak ik nog altijd gebruik van onorthodoxe materialen en van artistieke uitingen die binnen handbereik zijn zoals handgeschilderde reclameborden en posters voor evenementen en fast-foodzaken. Gewoon omdat ze verschillende aspecten van de hedendaagse maatschappij belichamen.

Mijn grootvader maakte prachtige tuinkabouters en dierenbeelden in gips en beton. Zijn tuin stond er vol mee. Ook herinner ik me de prachtige windmolen die hij bouwde met beton en hout, precies in de stijl van de molens in Zuid Zweden waar ik opgroeide.

Het boek Folk Archive gemaakt door kunstenaars Jeremy Deller (1966) en Alan Kane (1961) is een feest om door te bladeren. Het plezier van het maken spat er van af. Het boek is de weerslag van een tentoonstelling over volkskunst, die de liefde van de kunstenaars voor dit fenomeen toont. Zeven jaar verzamelden ze van alles over 'Britse creativiteit'. Op de website van de BBC staat een drietal filmpjes waarin Jeremy Deller, een aantrekkelijke jonge man met lang haar, Turnerprize winnaar 2005, door de expositieruimte loopt en enthousiast vertelt: 'Er zijn tweehonderdvijftig kunstwerken op deze show, allemaal heel verschillend van aard.' Hij laat een tekening zien van een gevangene, enveloppen voor ziektebriefjes die dagelijks worden volgekrabbeld door een bewaker die in zijn vrije tijd ook tatoeëert, maar ook handbeschilderde eieren waarop heel realistische portretten van Clowns zijn geschilderd (clowns kennen de traditie om 'het masker' te willen bewaren).

Exhibition view, Palais de Tokyo, Paris, 2008.

Deller en Kane verzamelden naar eigen believen en plezier van alles over het brede onderwerp 'hedendaagse populaire kunst'. Ze maakten foto’s en video's of kregen die van anderen en vonden historisch materiaal over feesten die al eeuwen gevierd worden, zoals de Wereld gekke-bekken-trekken kampioenschappen' en een onderdeel van Egremont Crab Fair, een kermis in Cumbria die een week duurt en in 1387 plaatsvond, compleet met pijp rook wedstrijd, groente-show en appel-uitdeelparade. Ook verzamelden ze objecten die ze tentoonstelden, zoals fraai geborduurde onderbroeken die op sommige volksfeesten bij worstelwedstrijden gebruikt worden. Het laatste retrospectief over Britse volkskunst vond plaats in Whitechapel, dus een meer moderner perspectief was welkom.

Tom Harrington, Cumberland and Westmoreland Wrestling Champion, Egremont, Cumbria, 1999.

De tentoonstelling Folk Archive reisde een jaar lang langs musea. Gelukkig is er ook het prachtige boek dat bestaat uit een bonte verzameling kleuren foto's afgewisseld met teksten, posters en screenshots. Elke keer als je er in bladert valt je iets nieuws op: zo loopt er een reuze beer van stro door een dorpsstraat, een eeuwenoude gewoonte van Cambridgeshire waar op het dorpsplein voor deze 'beer' moest worden gedanst en hem honing werd gegeven. In Blackpoool kleden jonge meisjes zich als oude vrouwtjes op een feest uit een vergeten traditie. Het boek is onderverdeeld in verschillende categorieën, zoals performance (hier zien we de gekke-bekken-trekken kampioenschap) maar ook politiek, liefde en dood, dieren. Zo zien we bijvoorbeeld prachtig beschilderde borden en spandoeken door Ed Hall waarmee vakbondslieden rondliepen tijdens demonstraties.

Op de kaft begint het voorwoord. Deller en Kane vertellen daarin over hun werkwijze: ‘een persoonlijke selectie van beelden en verhalen die ons opwonden of amuseerden'. Ze zetten zich af tegen de term 'outsider art' 9in de kunstwereld waarin zij verkeren is die term nogal aanmatigend); deze kunstenaars verplaatsen hun keuze , hun archief van de ene context naar de andere, van de straat naar het museum. Deller en Kane leggen uit dat ze zochten naar humor, moderniteit, een uniek perspectief, verfrissende directheid en nog veel meer. 'We' betreden het pad tussen kunst en antropologie. Als artiesten ondernemen we een optimistische reis van persoonlijke ontdekkingen (meestal erg dicht bij huis0. Als antropologen hopen we iets te beschrijven en te bekijken dat de moeite meer dan waard is. Voor hen die geïnteresseerd zijn in een antropologische benadering, moeten we onze excuses aanbieden voor de veel te vaak misbruikte term 'archief' en een artistieke nonchalance ,et betrekking tot details. (de term archief wordt de laatste jaren te pas en te onpas gebruikt door kunstenaars, het is een mode term, soms duikt de term archief op voor een schamele verzameling. Archief klinkt blijkbaar interessant) aan allen die te maken hebben met volks- of streekgebonden culturele scenes, moeten we eveneens verontschuldigingen aanbieden voor de goedkope term 'volk' en het plunderen van hele werelden'.' Folk Archive is een verrassende reis door een onbekend Engeland.

Folk Archive, Contemporary Popular art from the UK by Jeremy Deller and Alan Kane (2005)

Pizza Rut, Blackpool, Lancashire.

Optocht van beesten

Tar Barrel Rolling, Ottery St Mary, Devon, 2004 © Jessica Mallock.

Speaker Stack, Notting Hill Carnival, London, 2003.

Vraag: Je bent een kunstenaar die de wereld rondreist. Wat is je motivatie om een pottenbak cursus voor amateurs te volgen?

Ik heb altijd een passie gehad voor 'kunst en ambacht’. Ik juich het toe dat sommige mensen een deel van hun vrije tijd aan ‘creatief amusement' willen besteden. Als kunstenaar voel ik me nauw verwant met met de positie van amateurs. Op een ochtend werd ik wakker en dacht: ok vandaag pak ik een cursus pottenbakken mee. In mijn werk focus ik me op een activiteit om er vervolgens helemaal in op te gaan,. Ik schreef me in op een cursus keramiek vlak bij mijn atelier waar vooral ouderen aan deelnemen. Samen met die mensen begon ik mij de technieken van het pottenbakken eigen te maken en mij erin te verdiepen. ik ontdekte dat ik er totaal geen talent voor had.

Double

De vormen van jouw vazen zijn nogal basaal. Waar refereren de vormen aan?

De titel van dit project is 'handarbeid', wat zoiets betekent als 'met de hand gemaakt' dus met alle imperfecties die daarmee gepaard gaan. Toen ik begon te werken in het pottenbak-klasje realiseerde ik me dat het een moeizaam en langdurig proces zou worden om iets perfects en prachtigs te realiseren, dus besloot ik om dat niet na te streven. De verschillende vormen van de vazen ontstaan dan somsbij toeval, soms door slordigheid en soms door zorgeloosheid.

Double 2

Op de vazen heb je portretten afgedrukt Ken je die mensen, zijn ze familie?

Het zijn 'decoraties ‘waarbij ik gebruik maak van fototransfers en glazuur. Nee, ik ken die mensen niet, uitgezonderd de meisjes op het strand. De portretten komen uit mijn eigencollectie grappige foto's. Meestal tonen ze situatie waarin mensen zich op hun best laten zien.

Zijn het gebruiksvoorwerpen of is het kunst?

Mijn keramische werken zijn bedoeld als 'display ceramics', dus voorwerpen om naar te kijken. Vergelijk het maar met de bekers die je op de schoorsteenmantel zet of in de kast. Maar je kunt er natuurlijk best af en toe een biertje uitdrinken. Dus als je een van mijn keramische werken koopt kun je er mee doen wat je wilt. Ik weet alleen niet of het smerig is.

Cactus

Citrouille

Pyramide