Céline Manz schreef haar scriptie over de frictie tussen de wet en kunst als het gaat om kopiëren en toe-eigenen – een nogal relevante uiting voor kunst om zich te tonen en te ontwikkelen. Wat betreft het risico om te worden aangeklaagd voor het gebruik van bepaalde afbeeldingen of merken (denk aan de zaak van Louis Vuitton tegen Nadia Plesner die beelden ‘gebruikte’ van Louis Vuitton), stelt Manz twee opties voor: of stoppen met het gebruik van toegeëigende beelden of doorgaan met het gebruik –met ondersteuning van ‘The Appropriator’s User Guide’. Als je de voorkeur uitgaat naar de tweede optie: lees dan verder.
Algemeen
Wat is het doel van jouw toegeëigende materiaal?
Ik heb het materiaal toegeëigend voor
- Alleen privé gebruik -> Geen autorisatie vereist
- Studie- of lesdoeleinden -> Geen autorisatie, maar referentie vereist
- Nieuwsverslag, om een recensie te illustreren, een kritiek, om historische, biografische of wetenschappelijke feiten te onderstrepen -> Als het materiaal ongewijzigd is, is autorisatie over het algemeen niet vereist, maar wel een referentie
- Andere doeleinden -> Ga verder met deze lijst
Heb je basisinformatie van het werk dat je hebt gebruikt?
- Ik ken de auteur van het werk
- Ik weet in welk jaar het werk is gemaakt
- Ik weet de nationaliteit van de auteur
Is het auteursrecht of copyright van de eigenaar verlopen?
Lijst van de duur van auteursrecht in verschillende landen [link]
Gebruik je onbeschermd materiaal?
- Mijn bron is Publiek Domein, dus ik kan zo het gebruiken als ik wil
- Mijn bron heeft een Creative Commons remix- licentie. Er moet gerefereerd worden naar de auteur, maar ik kan CC-BY en CC-BY-SA voor commerciële doeleinden gebruiken en CC-BY-NC of CC-BY-NC-SA voor non-commerciële doeleinden1
Heb je de wettelijke kopierecht van het werk dat je hebt gebruikt nagekeken?
Zoek voorziening voor nationale wetgevingen en traktaten over intellectueel eigendom om uit te zoeken wat de wet over kopierecht inhoudt van het betreffende land [link].
Aard van gebruikte inhoud
Bevat mijn werk mogelijk door copyright beschermd materiaal?
Kopierecht is een automatisch recht dat ontstaat met de creatie van een origineel artistiek werk. De bescherming houdt elke originele representatie van het auteurschap in, ondanks zijn artistiek belang, kwaliteit of waarde. Een originele creatie van het menselijk brein is niet gelimiteerd tot kunstwerken, maar kan ook een technische gids, een handleiding, een technische tekening, et cetera zijn.
Ja = toestemming vereist. Mijn werk bevat bijvoorbeeld:
- Artistieke werken: schilderijen, foto’s, sculpturen, installaties, et cetera
- Literaire werken: boeken, kranten, tijdschriften, catalogi, et cetera
- Advertenties: commerciële drukken, aanplakborden, etiketten, logo’s, et cetera
- Dramatische werken: dans, toneel, pantomime, et cetera
- Audio en audiovisuele performances, et cetera
- Technische tekeningen: kaarten, grafieken, globes, diagrammen, et cetera
- Bewegend beeld: film, documentaire, TV advertentie, et cetera
- Toegepaste kunstwerken: behang, tapijten, sieraden, textiel, speelgoed, et cetera
- Digitale inhoud: computerprogramma’s, animaties, digitale bestanden, et cetera
Ja = geen toestemming vereist. Mijn werk is gebaseerd op of gebruikt:
- een algemeen idee, methode, stijl, procedure of concept
- historische, biografische of wetenschappelijke feiten of dagelijks nieuws
- wetteksten en/of het resultaat van officiële overheidswerken
- citaten van beschermde werken. Geen toestemming, zorg dan voor de bron van het citaat en noem de auteur
Ja = toestemming misschien vereist, als zij zijn geregistreerd als handelsmerk. Mijn werk gebruikt:
- Namen, titels, alleenstaande woorden, krantenkoppen of ander soort korte zinnen.
Let op: een logo, alleenstaande woorden of hele zinnen kunnen ook geregistreerd zijn als handelsmerk!
Gebruik van toegeëigende inhoud
Waar heb je het toegeëigende materiaal voor nodig?
Ja = toestemming vereist.
Ik reproduceer het niet voor privégebruik. Bijvoorbeeld in de vorm van één van deze vormen:
- foto
- fotokopie
- digitale scan
- digitale kopie
Ik verzorg publieke toegang of distributie, bijvoorbeeld:
- in een expositie
- een publicatie
- een advertentie
- op een website
- als digitale inhoud
- in e-mails
- als een postkaart
- op een flyer
- als een performance
- in een openbare vertoning
Ik gebruik het werk als een basis voor vertaling, aanpassing, modificatie of alternatie.
Ik zal er financieel voordeel uit halen.
Credits2
Wanneer moet ik refereren naar de auteur en/of eigenaar copyright
Ik zal het werk dat beschermd is door auteursrecht openbaar vertonen, bijvoorbeeld:
- in een expositie
- een publicatie
- een advertentie
- op een website
- als digitale inhoud
- in e-mails
- als een postkaart
- op een flyer
- als een performance
- in een openbare vertoning
Waar kan ik uitvinden wie de eigenaar is van het auteursrecht?
- Het auteursrecht kennisgeving staat onderaan, op de achterkant, of langs de afbeelding als de afbeelding.
- Als de tekst is gepubliceerd onder een merk is het zeer waarschijnlijk dat het merk eigenaar is van de auteursrecht.
- Als de auteur niet de eigenaar is van het auteursrecht, kan zowel toestemming van de auteur als de eigenaar van het auteursrecht vereist zijn. In sommige gevallen, bijvoorbeeld, bij gebruik van materiaal van een website van een museum, moeten kunstenaar en museum beiden toestemming geven.
Disclaimer
Als geen geschreven toestemming verkregen kan worden is er een mogelijk een diclaimer bij het beeld te plaatsen. Belangrijk: dit geeft je niet het recht de afbeelding te gebruiken: je kan nog steeds aangeklaagd worden voor inbreuk. Maar in het geval dat een derde persoon ongeauthoriseerd gebruik maakt van jouw werk kan de disclaimer je wettelijke aansprakelijkheid beperken.
“This work/image/photograph cannot be modified for commercial or advertising use, nor can it be copied or reproduced in any form without the artist’s permission. Non-commercial use only." 3
De inhoud The content of this checklist refers to content of the World Intellectual Property Organization WIPO (website) and the supplements given from Annelies Lesuis, lawyer at Crowd Creation Company and Copyright 2.0.
2Moral right of Authorship right: “The author's name appears in relation to the work whenever the circumstances allow you to” etc. OR alternatively ask the author for his permission to not credit him.
3Verbauwhede, Lien: Legal Pitfalls in Taking or Using Photographs of Copyright Material, p. 10
Celine Manz her thesis "What do you know about art, you're not a lawyer" []
